Cliënten sterker maken en ze helpen op zichzelf te vertrouwen: dat is waar ervaringsdeskundige Caron Landzaat zich voor inzet. En hij wil graag een groot publiek bereiken, dus hier in het panel op het podium voelt hij zich op zijn gemak. “Ik treed graag naar voren omdat wij gehoord mogen en moeten worden.” 

We moeten kijken naar de mogelijkheden van mensen en niet naar hun onmogelijkheden.

Ja, hij heeft een beperking. Maar: Caron is in de eerste plaats een persoon. En zo moeten we naar alle mensen kijken. “We moeten kijken naar de mogelijkheden van mensen en niet naar hun onmogelijkheden.” Zijn advies aan de professionals van vandaag is dan ook: probeer naast de mensen te staan en niet erboven. “Laat mensen fouten maken. Misschien gaat iemand op z’n snuit en dat is niet leuk, maar daar leer je wel van. Stilstaan is voor niemand goed.” 

Vergeten te vragen
Marlon Smeitink heeft vandaag verschillende petten op. Ze is onderzoeker bij UNC-ZH/LUMC waar ze betekenisvolle activiteiten voor verpleeghuisbewoners met dementie ontwikkelt. Daarnaast is ze mantelzorger voor haar moeder met dementie en maakt ze samen met haar de podcast  Vergeten te vragen. 

Een titel met een dubbele lading, zo vertelt ze. “Mijn moeder vergeet door haar dementie dingen te vragen en ik merkte dat mensen ook niet meer rechtstreeks aan haar dingen vroegen. Ze vroegen dan aan mij hoe het met m’n moeder ging, terwijl ze er zelf bij stond. Voor de podcast hebben mijn moeder en ik daar gesprekken over.” 

En dat is soms best confronterend. Zo vertelt Marlon dat de afleveringen over euthanasie en dood haar raakten. “Ik merk dat mijn moeder qua acceptatie eigenlijk al verder is dan ik. In onze gesprekken voor de podcast hoor ik soms dingen die ik nog niet wist. Dat ze in haar eigen wijk verdwaald was met de fiets bijvoorbeeld. Dan denk ik: oh, zijn we daar al.” 

Als onderzoeker gebruikt Marlon haar ervaring met haar moeder. “Ik wil nu nog liever die verpleeghuisbewoners betrekken bij mijn onderzoek. Ik ben nu aan het onderzoeken hoe ik dat op een creatieve manier kan doen.” 

Hete thee
De ervaringen van zorgprofessionals en cliënten zijn van groot belang voor het ontwikkelen van kennis. Daar zijn de panelleden van vandaag het over eens. Désirée Bierlaagh is practor bij CIV Welzijn & Zorg: “De praktische wijsheid van mbo-professionals wordt vaak onvoldoende zichtbaar bij belangrijke verandertrajecten. We benutten ze niet en de professionals maken ze zelf ook niet zichtbaar. Dat is waar we ons hard voor maken.” 

Waarom dat belangrijk is leerde ze al in de jaren tachtig tijdens haar eerste stage als verpleegkundige. Toen ze voor het eerst zelf de temperatuur bij patiënten moest opnemen met een mondthermometer, deed ze dat vlak nadat ze thee hadden gedronken. 70 procent van de mensen had verhoging. “Omdat in het protocol stond dat we bij verhoging ’s avonds nog een keer moesten opmeten, moest ik dat doen. Terwijl we wisten waardoor het kwam. Dat vond ik toen al onbegrijpelijk.” 

Veel mbo-professionals denken dat ze geen waardevolle bijdrage kunnen leveren aan onderzoek, zegt Désirée. “Hun kennis is net zo veel waard als die van anderen. We moeten daarom af van het onderscheid tussen hoog- en laagopgeleid. We zijn verschillend opgeleid en bij ons practoraat staat de praktische wijsheid centraal.” 

Goede wisselwerking
Brenda van Zeeland werkt veel samen met Désirée. Zij is programmamanager innovatie & zorg bij MBO Rijnland. Ze werkte jarenlang als manager in de gehandicaptenzorg. “Daar zag ik dat veel stagiaires in het onderwijs andere dingen leerden dan we in de praktijk nodig hadden. Daarom vragen wij nu aan het werkveld: wat is een vakbekwame specialist. Wat is er nodig om iemand bij jullie mee te laten draaien. Dankzij die dialoog krijgen we een goede wisselwerking.” 

Ze vertelt over de Campus Gouda, waar mbo, hbo, zorg en bedrijfsleven samen werken aan een betere aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt. “Daar proberen we met elkaar slimme dingen te bedenken die de arbeidsmarkt gaan helpen. Mijn focus ligt daarom ook op arbeidsbesparende zorgtechnologie.”

Zorg en technologie
We vragen de zaal en de mensen die online meekijken via de Mentimeter naar hun gebruik van en kijk op zorgtechnologie. We zien dat de Medido veel gebruik wordt, serious games, Tessa en online vragenlijsten. Ook het fietslabyrint komt een aantal keer terug: daarmee kunnen cliënten op binnen fietsen achter een scherm waarop ze natuur- of juist stadsbeelden zien.

Een meerderheid van de zaal vindt dat technologie en zorg goed samen gaan. Désirée zou oneens hebben gestemd: ze ziet veel drempels in de praktijk. “Mensen vinden het nog spannend, zowel zorgprofessionals als cliënten. Dus daar zit nog wel een uitdaging.” Marlon was vroeger sceptisch, maar is het er nu ook mee eens. “Als ik zie hoe mensen in verpleeghuizen bijvoorbeeld op robotkatten reageren ben ik echt verrast.”